De winter van 1979 een sneeuwramp…

De winter van 1979 een sneeuwramp… althans in Nederland. Vandaag in het kader van de geschiedenis willen we het even “kort” hebben over een “ramp”, één die zich 45 jaar geleden voltrok. We gaan het niet hebben over de alpen, nee over ons “koude” kikkerlandje.

De winter van 1979 staat te boek als een zeer strenge winter, met als “hoogte punt” de sneeuwstorm 44 jaar geleden. Deze winter kenmerkte zich door de grote extreme temperatuurverschillen. In twee dagen kelderde de temperatuur van +10 graden naar -15 graden tot zelfs -25 graden, met een hoop sneeuw in het noorden.

Eerste winterse prikkelen

De winter van 1978/1979 viel vroeg in op 26 november 1978, het zuiden van Nederland werd getroffen door zware onweersbuien. Dit werd gevolgd door een plotseling invallende nachtvorst die aanhield tot 8 december. De dooi kwam met ijzel, grote delen van Nederland veranderde zo in een ijsbaan. Vervolgens keerde de kou weer terug, in het noorden vroor het een week lang (17-12 t/m 22-12), en weer werd het glad door de inkomende dooi aanval.

Het nieuwe jaar bracht weer kou, zo vroor het in de nacht van 1 op 2 januari streng, -10 graden en kouder. Daarna kwam de dooi tot 5 januari, die dag daalde de temperatuur tot -20 graden. Hierop werd bijna traditie getrouw,deze winter, de kou opgevolgd door een dooi aanval.

Deze dooi aanval was niet echt een aanval, het bleef vriezen en eind januari lag er al een sneeuwdek van 20 cm.

winter 1979

In de avond van 11 februari daalde de temperatuur en begon het licht te sneeuwen, dit in combinatie met harde wind. Het front met sneeuw trok langzaam richting het noorden, en uiteindelijk rond 4 uur in de nacht kwam het aan. In de nacht ging het sneeuw over naar ijsregen, terwijl het in het zuiden regende. Op 12 februari was het in het noorden +1 graad, het zuiden +9 graad.

Maar het inmiddels regenfront trok niet verder en bleef boven het noorden hangen. Ten Post en Uithuizermeden kreeg op 12 en 13 februari te maken met ijsregen.

Op de 13 februari werd het weer beïnvloed door enkele nieuwe fronten, de hele dag ijzelde het. Er vormde zich een hogedrukgebied, maar in het zuiden nog steeds regen en sneeuw i.c.m. een stormachtige ONO wind.

Het begin van een sneeuwstorm was een feit.

Begin van de “ramp”

Begin februari viel er nog steeds sneeuw en met een temperatuur net onder het vriespunt was het “gevecht” boven het noorden tussen een warmere front en de kou goed zichtbaar. In het noorden was de winter de baas, in de rest van Nederland regen en ijzel. Het sneeuwde constant in het noorden, behalve op 9 en 10 februari. Dit waren achteraf de enige twee dagen in februari zonder neerslag.

Uiteindelijk bereikte een nieuwe koufront op 11 februari Nederland met ijzel en sneeuw. Het eerst in het zuiden van het land. Volgens de voorspellingen van het KNMI beperkt het “ongemak” zich tot het zuiden des lands, maar de lucht trok zich geleidelijke dicht en ging gepaard met een oostenwind. Rond het middaguur had het zuiden regen, boven de grote rivieren viel ijsregen met af en toe een vlokje sneeuw.

All hell breaks loose 14 en 15 februari

De ramp voltrok zich op de 13e van februari, in Uithuizermeden ging de ijzel in de middag over naar zware sneeuwbuien. Ook Ten Post kreeg de sneeuwbuien overzich heen, terwijl Zuidhorn geen neerslag had. Dit gebeurde pas 5,5 uur later. Het neerslaggebied breidde zich uit naar het zuiden met storm, hierbij waren uitschieters tot zware storm. Het midden en zuiden van Nederland regende het onafgebroken zwaar, waarbij de temperaturen snel daalde. Het ijzelgebied lag in de middag ten zuiden van de provincie Noord Holland, waarbij het overging naar sneeuw. Pas in de avond kreeg het zuiden te maken met sneeuw.

Het koufront lag van het noordoosten naar het zuidwesten van Nederland, waarbij het noorden te maken had met hevige sneeuwstormen. Door de beijzelde velden kon de sneeuw geen grip krijgen, behalve achter bomen, huizen, dorpen enz., al snel viel door deze stormen de elektriciteit uit en het poollandschap was een feit.

Pas de volgende dag kon men zien wat er die nacht gebeurd was, 1,5 meter hoge sneeuwduinen, wegen onbegaanbaar. Door de hoeveelheid sneeuw reden de bussen niet en waren auto’s compleet ingesneeuwd, het was ijzig koud buiten. De temperatuur was maar -5 maar met een stormachtige wind was het gevoelstemperatuur vele malen lager.

dvhn.nl 16-02-1979

Hierboven een krantenartikel uit het Nieuwsblad van het Noorden, het huidige Dagblad van het Noorden. Een grotere versie van dit artikel is hier te bekijken.

The day after

De depressie was inmiddels afgezwakt en richting Duitsland getrokken, maar de sneeuwstormen bleven aanhouden mede door de drukverschillen. De avond van 14 februari kwam er door de toenemende wind zware hoge sneeuwdriften voor, met dank aan de windkracht van soms windkracht 10. In de nacht van 14 op 15 februari bleef het sneeuwen, waarbij de intensiteit toenam. Hierdoor namen de sneeuwbuien toe, hoogtes van 4 tot 6 meter werden vrij normaal.

Dorpen raakten in een isolement, wegen werden afgesloten en er gold een rijverbod. Door de sneeuw en storm braken de telefoonverbindingen, maar ook hoogspanningskabels begaven het.

Dorpen raakten totaal geïsoleerd en het was nog nijpender voor de vrij staande boerderijen. Alle autowegen waren afgesloten. Op sommige plaatsen was sprake van een noodsituatie, crisiscentra werden opgericht en er werd gestopt met sneeuwruimen. In Sneek was men gestopt met de ochtendwaarnemingen, om bij de hut te komen moest men eerst een tunnelgraven. Er lag een duin van 1,5 meter.

Ook de boeren hadden problemen, melk kon niet afgevoerd worden en er was geen aanvoer van voedsel.

winter 1979
© Westeremden.com

Jan Pelleboer zag het ook aankomen, de afspraak die hij had op de avond van de 13e zegde hij af. Hij deed dit in verband met een bijzondere weersontwikkeling.

Deze barre en zeer uitzonderlijke periode kwam op 22 februari ten einde, een oceaanfront trok over Nederland. Deze bracht sneeuw in het noorden en oosten, en regen in het westen. De sneeuwresten bleven lang liggen in het noorden van Nederland, maar dat bracht weer een andere ramp met zich mee toen alles begon te smelten.

De laatste sneeuwbui van het winterseizoen was op 6 mei om 15:40 in Deurne, winterseizoen?? Het was inmiddels al lente. De winter van 1979 was niet alleen extreem qua neerslag en stormen, maar ook qua duur, zelfs in maart en april was het koud en viel er sneeuw.

Wat een winter

Het KNMI schatte het allemaal verkeerd in, maar de storm werd door menig amateur meteologen snel opgemerkt. Een daarvan was Jan Pelleboer, de andere was de uit Uithuizermeden afkomstige Jan Bolt.

Jan Bolt zei hierover:

Woensdag 14 Februari het was 5,30 uur dat ik naar mijn weerhut wilde als weeramateur en ook gegevens doorgaf aan het KNMI en Hans de Jong en Jan Pelleboer . Het was niet mogelijk; er lag een sneeuwduin van wel 2 meter tussen mijn huis en mijn weerhut. Mijn windmeter op het dak gaf kracht 8 met stoten aan van kracht 9 en zelfs nog uitschieters van 10 en een temperatuur van min 8 uit het noordoosten. Direct gebeld met de weerkamer van het KNMI ; de dienst doende meteoroloog geloofde mij niet en trok het sterk in twijfel en om 5,45 met het KNMI weerbericht op de radio werd het niet meegenomen : geen enkele waarschuwing zelfs, terwijl geheel Noordoosten van Groningen en Friesland in een blizzard zat met een voor mensen ontredderde gevolgen. Teleurgesteld als ik was belde gelijk Hans de Jong op en vertelde mijn verhaal die direct waarschuwingen uitgaf via de radio en andere instanties, direct daarna Jan Pelleboer opgebeld die had een zuidwestenwind en nog boven nul vertelde hij mij. Direct na 6,00 uur kwam hij zijn verhaal doen via een van de Hilversumse zenders. Het was half zeven dat de telefoon ging KNMI weerkamer met nieuwe maar nu heel enthousiaste Meteorologen: Jan, vertel jouw verhaal. Gelukkig werd er toen wel iets mee gedaan.

Bron: Cees van Zwieten

Overzicht

Hieronder een aantal foto’s, deze geven een mooi overzicht van de omvang van deze ramp.

  • Foto 1 t/m 9 © Jan Bolt
  • Foto 10 en 11 © RTV Drenthe
  • Foto 12 © Stationsinfo.nl
  • Foto 13 © DVHN.nl
  • Foto 14 © Radio Westerkwartier
  • Foto 15 t/m 17 © Westeremden.com
  • Foto 18 © ANP – Dick Coersen
  • Foto 19 © ANP – Hans Steinmeier
  • Foto 20 © NOORDHORNTOENENNU.COM

Noot van de schrijver

Zelf was ik toen bijna 5 jaar, wat ik nog goed herinner was dat er mensen over straat aan het langlaufen waren. Voor de rest weet ik er niet veel meer van. De boeken die we hebben hierover geven voor mij ook geen duidelijkheid. Wel is het zo dat iedereen die ik ken en het zeer bewust hebben meegemaakt, er het nog steeds over hebben als je over 1979 of veel sneeuw hebt.

Als er weer een wintersportweersite begint over hoop sneeuw in Nederland, dan beginnen velen hier met gefronste wenkbrauwen te kijken. En dan hoor je vaak:

Heeft zeker de winter van 1979 niet meegemaakt, dat was pas een hoop sneeuw.”

En zo is het, hoop dat het kleine uitstap van Oostenrijk naar Nederland leuk was. We horen het graag, en nu weer terug naar de Alpen.

Meer info:

Dagboek
Winter van 1979
Meteoactueel
Dvhn.nlMeteodelfzijl

Uithuizermede Jan Bolt winter 1979
Uithuizermede Jan Bolt winter 1979
Uithuizermede Jan Bolt winter 1979
Uithuizermede Jan Bolt winter 1979
Uithuizermede Jan Bolt winter 1979
Uithuizermede Jan Bolt winter 1979
Winter 1979
Uithuizermede Winter 1979
Winter 1979
Gado zoutkamp winter 1979
Westeremden.com 1979
Westeremden.com 1979
Westeremden.com 1979
winter 1979 ANP - Dick Coersen
Aduard Wittewieren ANP - Hans Steinmeier 1979
Noordhorn 1979

Instagram Banner

Youtube banner FANtastisch Oostenrijk

Dit vind je ook FANtastisch...